برق گرفتگی شهری از دیدگاه پزشکی قانونی

برق گرفتگی شهری از دیدگاه پزشکی قانونی

برق گرفتگی شهری از دیدگاه پزشکی قانونی

 مقدمه:

برق گرفتگی –که به دو صورت برق گرفتگی در اثر جریان برق شهری و برق گرفتگی متعاقب برق جوی ( صاعقه زدگی ) دیده میشود یکی از علل عمده مرگهای غیر طبیعی است . اگر مصدوم از آسیبهای حاصله نجات یابد آنرا اصطلاحاُ برق زدگی (۱) می نامیم و اگر عبور جریان از بدن موجب مرگ شود آن را برق گرفتگی (۲) می خوانیم.

در این مقاله سعی شده اصطلاحات فنی و پزشکی بزبان ساده محاوره فارسی برگردانده شود تا هر چه بیشتر مطالب مفهوم خوانندگان غیر پزشک گردد. با پیشرفت تمدن و اختراع وسایل مختلف برقی متأسفانه حوادث ناشی از برق گرفتگی شهری رو به ازدیاد است . امروزه در اغلب خانه ها گذشته از رادیو- تلویزیون –کولر-هواکش –زنگهای مختلف برقی –آسانسورها-یخچال-فریزر-لامپهای روشنائی –بخاری برقی –اطو و چرخ خیاطی ، آب میوه گیریی برقی که مورد لزوم همگان است از آنجا بشر روز بروز از مواهب جدید علیم جهت تسریع در کارها و به عبارت دیگر از روی تنبلی صدها نوع وسیله برقی دیگر مانند مو خشک کن برقی ( سشوار ) وسیله برای فرزدن موی خانمها- ریش تراش برقی – بخاری برقی –شیرینی پزی برقی –کباب پز برقی-پلوپز برق – آرام پز بری –کیسه گرم کن برقی –تشک بریقی-ماشین گوشت برقی-بهم زن برقی ( برای بهم زدن خمیر –تخم مرغ و … ) حشره کش بریقی –کتری و سماور برقی کرسی برقی و غیره تهیه نموده وا ین تازه وسایل خانگی معمولی است واگر بازیچه ها بریق کودکان و وسایل تفننی برقی دیگر را به آن اضافه کنیم در خواهیم یافت که منابع بیشماری برای برق زدگی و برق گرفتگی در اختیار بشر است د ر کارخانه ها کارگاهها مغازه ها –تعمیرگاهها و سازمانهای اداری نیز اغلب دستگاهها برقی است و روزی نیست که حادثه ناشی از کار با وسایل برق خانگی یا کارگاهی نداشته باشیم. متأسفانه اغلب در کارگاهها برای طبیعی جلوه دادن علت مرگ برق گرفته ها صحنه را عوض کرده یا اجساد را به جائی که فاقد برق است منتقل می کنند اینجا ست که کار مشکل می شود و گاهی مواجه به جنازه هائی می شویم که در عین سلامت بدون هیچ گونه آثار ظاهری بدست می آیند و نتیجه کالبدشکای و آزمایشات تکمیلی سفید است ( کالبدشکای سفید : منظور مواردی ست که با همه بررسیها علمی بر روی جسد نتیجه قاطع حاصل نمی گردد تا بتوان علت مرگ را تشخیص داد . بنا در گزارش معاینه جسد آنجا که مخصوص ذکر علت مر گ است سفید می ماند ) بنابراین به قضات محترم تحقیق و همکاران گرامی پزشکی قانونی توصیه می نمایم در مواردی که مسمومیتها-خفگی ها-خفه کردگی ها موجب مرگ نبود و آثار مشخص ضرب و حرج که توجیه کننده نحوه حدوث مرگ باشد بدست نیامد برق گرفتگی را فراموش نفرمایند برای نمونه به ردوم رود زیر توجه فرمائید: پسری پنج ساله را در یک روز بعد از ظهر تابستان در تختوابش مرده یافتند پرد و مارد او را به عمویش سپرده بودند عمو نیز در زیر زمین خانه خوابیده بود پدر و مادر برای عیادت عزیزی به بیمارستان رفته بودند غیبت آنان از منزل ساعتی بیش نبود از عمو پرسیدند چرا از کودک غافل ماندی ؟ او گفت پس از رفتن شما من به کودک گفتم برویم زیر زمین خنک است بخوابیم او گفت نه من در اطاقم بازی می کنم تا مامان وبابا بیایند او در حالی بازی بود که من بزیر زمین رفتم بهر تقدیر کالبد شکافی کامل به عمل آمد آثار مشخص نداشت همکاران از من برای مشاوره دعوت کردند همه کارها انجام شده بود من فقط توصیه کردم از نظر تجاوز جنسی هم معینه شود در معاینه آثاری از وقوع تجاوز جنسی دیده نشد ولی سوختگی خطی شکل کم رنگ با حاشیه صورتی از کناره چپ چین میانی سرین مشاهده شد به آقای بازپرس آنرا نشان دادیم و گفتیم مشکوک به برق گرفتگی هستیم با ناباوری پدر طفل ر اخواست او اظهار بی اطلاعی کرد عموی طفل را احضار کرد به محض سوال درمورد برق گرفتگی به گریه افتاد معلوم شد از غیاب اهل خانه استفاده کرده و می خواست برای پر کردن نواری از سیم رابط معیوب استفاده نماید کودک نزد او ایستاده بود او پس از وصل کردن سیم به جریان برق آنرا کشید تا به دستگاه ضبط صوت وصل نماید سیم به میان دو ران کودک که شورتی کوتاه بر تن داشت برخورد نمود کودک بهوا پرید و بزمین خورد و مرد.

در مورد دیگر بانوی جوانی که تازه ازدواج کرده بود در کارگاه بسته بندی زعفران و ادویه شوهرش برای کمک به او و سرگرمی خود مشغول کار بود که ناگهان فوت کرد و در معانیه وی نیز هیچ گونه آثاری که توجیه کننده علت مرگ باشد دیده نشد تنها چیز مشکوکی که بنظر من رسید پارگی قرینه در جوراب سپیدی بود که بر پای داشت و در سطح خارجی جوراب مزبور که تا بالای زانوهای او را می پوشاند در ناحیه زانوها پارگی داشت و زیر پارگی دو لکه سیاهرنگ دیده می شد که بیضی شکل بود کنار یکبار لکه ها را پاک کردیم با نهایت تعجب دیدیم پوست ظآن خشک و خاکستری رنگ است از همکاران آسیب شناس کمک خواستیم پوست مشکوک را برداشتند نتیجه مطابق با برق گرفتگی داشت هر چه آقای قاضی تحقیق از شوهرش سئوال کرد که نحوه حدوث مرگ چیست ؟ گفت نمی دانم از بیرون آمدم دیدم افتاده و فوت کرده وقتی آقای باز پرس نظریه پزشکی قانونی را برای او خواند او ناچار اقرار کرد که همسرش با آسیای برقی مشغول پودر کردن ادویه بود چون آسیای مزبور در ضمن کار لرزش داشت آنرا با فشار دو زانو از طرفین ثابت نگهداشته بود شوهر برای کاری از کارگاه بیرون رفت وقتی چند لحظه بعد برگشت دید بوی سیم برق سوخته می آید و زنش بزمین افتاده معلوم شد زن بینوا برای جلب نظر شوهر به کارآئی خود بدون آنکه منتظر خنک شدن آسیا باشد بطور مداوم و مستمر با ان کار کرده بود و آسیا داغ شده و حرارت حاصله باعث آب شدن روکش سیمهای مستعمل آن و اتصال برق به دیوار و برق گرفتگی آن زن جوان تیره بخت شد.

عبور جریان الکتریکی از بدن می تواند طیف وسیعی از عوارض را در بدن ایجاد نماید که این طیف شامل انقباض موضعی عضلات (اسپاسم ) با و یا بدون سوختگی در محل تماس و مرگ ناگهانی در مواردی همراه سوختگی بوده می باشد ولی تمام موارد عبور جریان الکتریکی از بدن خطرناک نمی باشد مثلاُ در دیاترمی ( نوعی درمان فیزیکی با حرارت) جریان یک میلیون سیکل در ثانیه است از سوی دیگر ولتاژهای بالا (مثلاُ چهل هزار ولت ) قادر به تولید شوک نمی باشد از طرف دیگر جریانهای ۱ تا ۲ میلی آمپر قادر به تولید حرارت هستند الکترو شوک درمانی باریدرمان بعضی اختلالات خاص روانی با جریان ۲۰۰ میلی آمپر که در دو انحناء محدب پیشانی سر می گذاراند ) بکار می رود تحریک عضله قلب با جریان متناوب (AC) 60 سیکل در ثانیه در مدت زمان کوتاه قلبی را که دچار ایست شد می تواند به انقباض وا دارد و از طرفی درد فیبریلاسیون قلبی ( از بین بردن فیبریلاسیون عضله قلب ) با عبور جریان شدید در مدت کوتاه می تواند فیبریلاسیون (لرزش قلبی ) را متوقف کند.

به طور کلی برق گرفتگی می تواند ناشی از یک حادثه شغلی و یا به صورت اتفاقی در منزل ایجاد گردد و اصولاُ اکثر موارد برق گرفتگی به صورت اتفاقی و یا خود کشی است و قتل به ندرت با این روش صورت می پذیرد

در سالهای اخیر گزارشاتی در مورد کاربرد برق گرفتگی در خودکشی های فجیع در افراد مسن یا بیماران روانی داده شده که بسیاری از اینها سابقه خودکشی داشتند و بعضی همزمان دچار مسمومیت با الکل بوده اند . همچنین گزارشاتی مبنی بر اینکه بیشترین خطر برق گرفتگی در هنگام کار در سنین ۱۷-۱۶ سالگی وجود دارد موجود است بطور کلی سالانه بیش از هزار مورد مرگ و بیش از ۶ هزار مورد عوارض ناشی از برق گرفتگی در آمریکا وجود دارد.

پاتوفیزیولوژی : ( طرز تأثیر برق گرفتگی بر بافتها و اعمال حیاتی انسان )

برای ایجاد برق گرفتگی و عوارض ناشی از آن احتیاج به وجود جریان برق و عبور این جراین از بدن می باشد که برای عبور جریان برق دو شرط لازم است :

۱-وجود مدار بسته

۲-وجود اختلاف پتانسیل

از سوی دیگر باید بدانیم جریانهای با ولتاژ بالا بیش از ۱۰۰۰ صدمات تخریبی اسفناکی را ایجاد می کنند ولی در مورد جریانهای با ولتاژ کم ( کمتر از هزار ولت ) صدمات نسوج عمقی خفیف است.

به طور کلی زمانی که جریان از نسوج عمقی بدن عبور کند ( به عبارتی دیگر بدن به صورت هادی باشد ) ممکن است باعث صدمات اعضای داخلی بدن شود .

مکانیسم سوختگی های ایجاد شده در پوست مشابه سوختگی ها در اثر سایر منابع حرارتی است اما در اعضاء داخلی ممکن است عملکرد خاص جریان در سلول و یا تغییرات احتمالی در ملکولهای بزرگ باعث صدمه سلولی گردد اما در اغلب موارد صدمات ناشی از تبدیل انرژی الکتریکی به حرارت است .

عوامل مؤثر در نتیجه تماس انسان با جریان برق بدین شرح است.

۱-ولتاژ:

نیروی رانش جریان می باشد در ولتاژهای پایین تخریب بافتهای عمقی بندرت دیده می شود امم در صورتیکه همین ولتاژ تماس طولانی با دست داشته باشد در شرایط خاص ممکن است باعث آمپوتاسیون ( قطع عضو) آن گردد از طرفی همین ولتاژهای پایین ( بخصوص در صورتیکه مقاومت خارجی کم باشد ) می تواند باعث عبور جریانی که برای تولید فیبریلاسیون ( لرزش ) بطنی کافی است گردد این مسئله توجیه مناسبی برای مرگ ناشی از برق گرفتگی در جریان حمام گرفتن است بعلاوه در ولتاژهای بالا قبل از تماس بدن ممکن است این ولتاژ باعث پرت شدن فرد و صدمات تروماتیک ( ضربه ای ) در شخص گردد به طور کلی با ولتاژ کمتر از ۱۰۰ مرگ نادر است .

در ولتاژ پایین جریان متناوب انقباض کزازی شکل عضلات تنفسی ایجاد شده و تنفس قطع می شود از سویی در ولتاژهای پایین تمایل به ادامه تماس بدن با برق وجود دارد زیرا انقباض عضلانی تولید می شود ولی ولتاژهای بالا اغلب باعث پرت کردن فرد می شود.

۲-آمپراژ: شدت جریان برق می باشد

با افزایش آمپراژ خطر مرگ بالا می رود مثلاُ جریان الکتریکی ۲ میلی آمپر باعث درد و آمپراژ بین ۱/۰تا ۱آمپر باعث ایست تنفسی و فیبریلاسیون بطنی می گردد و ۱۰ آمپر باعث آسیستول ( از بین رفتن انقباض عضله بطن) می شود جریانهای کمتر در افرادی که ضربانساز قلبی مصنوعی دارند می تواند باعث فیبریلاسیون ( لرزش ) بطنی گردد.

۳-مقاومت:

مقاومت بافتهای بدن در برای عبور متفاوت است وبه ترتیب زیر از راست به چپ افزایش می یابد.
عصب شریان عضله پوست تاندون چربی استخوان  

اثرات برق گرفتگی در بدن انسان

بدست آوردن اطلاعاتی در مورد اثرات برق گرفتگی در بدن انسان مورد علاقه عموم مردم دنیا می باشد این اثرات نه تنها برای پزشکان بخاطر معالجه و مداوا مورد توجه است بلکه برای سازندگان لوازمات برقی و تکنسینها و متخصصین برق نیز مورد علاقه می باشد که بتوانند در جهت جلوگیری از این مخاطرات به راه حلهای مناسب دست یابند.

برق و خطرات آن در بدن انسان

بشر از صدها هزار سال پیش با انرژی الکتریکی برخورد داشته و می دانسته که یک هیولا و اژدهایی در آسمانها وجود دارد ولی نمی دانسته به چه طریقی و با چه وسیله ای از این انرژی گرانبها استفاده بکند.اثرات و خطرات این انرژی را مشاهده می کرد ولی قدرت بهره برداری از آن را نداشته است.زندگی بشر امروزی بدون استفاده از انرژی الکتریکی غیر ممکن می باشد و استفاده هایی را که با ساخت لوازمات الکتریکی می کند هنوز به ۲۰% مزایای این انرژی پی نبرده است. تولید انرژی الکتریکی که یکی از مهمترین و بهترین انرژیهایی است که در اختیار بشر قرار دارد خیلی آسان و تبدیل آن به انرژیهای دیگر خیلی ساده می باشد ولی طریقه حفاظت و بهره برداری صحیح از آن همیشه و در همه جا با مشکلاتی روبرو بوده است.

مهمترین این مشکلات، برق گرفتگی و خطرات ناشی از آن می باشد که موجب از دست دادن جان انسان و حیوانات می گردد علاوه بر آن با اتصال کوتاه هایی که در مسیر جریان برق رخ می دهد باعث قطع شدن شبکه و سوختن لوازم الکتریکی و آتش سوزی می شود که با خسارت و خطرات زیادی همراه است.

بخاطر اقتصادی بودن تولید انرژی الکتریکی و مساعد بودن آن برای محیط زیست استفاده از این انرژی تا هزارها سال آینده نیز برقرار خواهد بود ولی اثرات فیزیکی این انرژی بر روی بدن انسان و هر جانور زنده تغییر نخواهد کرد.

اعتماد به سیم کشی و کابل کشی و استفاده از هرگونه ماشین آلات بویژه پمپ ها، روشنایی پارکها، استخر، پایه چراغ های معابر عمومی، مدارس، باشگاههای ورزشی و بیمارستاها و کلیه لوازم برقی و فلزی بخصوص کولرهای آبی در منازل و کارخانجات به معنای اعتماد به طریقه صحیح ساخت و نصب استفاده از این انرژی الکتریکی در ولتاژهای پایین می باشد.

درخواست این اعتماد برای حفاظت جان انسان و حیوانات اهلی و جلوگیری از خطرات آتش سوزی و انفجارهای عظیم در معادن، انبارهای بزرگی، بخصوص پالایشگاههای نفت و گاز و غیره بسیار مهم و با ارزش می باشد.

با بالا رفتن مصرف انرژی برق و توسعه صنعت و شهرها در همه کشورهای جهان امکان چندین برابر شدن تلفات زیادتر خواهد شد.

رفاه یک جامعه اقتصاد آن جامعه است اقتصاد یک جامعه بستگی به صنعت آن جامعه دارد

صنعت آن جامعه بستگی به توان تولید و مصرف دقیق انرژی الکتریکی آن جامعه را دارد.

تحقیقات انجام شده در مورد برق گرفتگی که باعث مرگ شده ثابت می کند که پنجاه درصد آن در اثر تماس مستقیم سیم حامل برق در حمام، استخر، حیاط، زیر زمین، پارکها و یا جاهای مرطوب بوده که جریان برق مستقیما از بدن افراد به زمین برقرار شده است و بقیه بعلت فرسودگی کابلها ویا عایق نبودن صحیح لوازم خانگی و دستگاه های برقی ویا سیم کشی های غلط و استفاده از لوله های فلزی و سیم افشان اتفاق افتاده است.

سیستم توزیع انرژی الکتریکی که سیستم ارت آن فاصله های مختلف شهر ارت گردیده است این اعتماد را برقرار می نماید که ولتاژهای ایجاد شده در کلیه قطعات فلزی ساختمان و برق گیرها در مواقع خطر همیشه مساوی صفر بوده و سنجش و آزمایشات آن با قوانین استاندارد های بین المللی مطابقت داشته باشد.

قبول و رعایت استانداردهای بین المللی موجود در اجرای دستورالعمل های مورد لزوم در راه جلوگیری از خطرات برق گرفتگی کمک موثری در این مورد می باشد که کشورهای پیشرفته آنرا رعایت و تعداد سوانح برق گرفتگی را تا حد امکان کاهش می دهند.

در مواقع رعد و برق و یا شعله ور شدن دستگاههای برقی چه در ولتاژهای پایین ویا ولتاژهای بالا در نزدیکی انسان امکان برق گرفتگی نیز وجود دارد که خطرات و خسارات آن را به طور ساده نمی توان در این بخش تشریح کرد.

جریان و فشار برق در بدن انسان در جاهایی که مقاومت اهمی بدن کمتر باشد بیشتر و راحت تر جریان می نماید و سعی می کند که این موانع را برطرف نماید چنانچه این موانع مقاومت در مقابل فشار برق را نداشته باشد جریان برق باعث متلاشی کردن و سوزاندن و به آتش کشیدن و برطرف کردن آین موانع خواهند شد ( مانند سوخت فیوز) سوزاندن و به آتش کشیدن یکی از خطرات بزرگ برق است که جزو کاراکتر و قدرت برق می باشد.

در بدن انسان و هر جانور زنده هنگام برق گرفتگی همین واقعه رخ می دهد بارها اتفاق افتاده است که در اثر یک اشتباه ویا دقت ننمودن و رعایت نکردن دستورالعمل های موجود حتی کارگران و مهندسین با تجربه هم دچار برق گرفتگی شده اند که توام با مرگ بوده است.

ساختمان بدن انسان و هر جانور زنده در مقابل جریان برق از مقاومتهای زیادی تشکیل شده است که به طور ساده می توان به شکل زیر نمودار نمود کل مقاومت بدن انسان مساوی با جمع مقاومتها

R1+R2+R3+R4+R5+R6+R7+R8+R9

کمترین مقامتهای بدن انسان عضلات و ماهیچه ها و آاورت و حساسترین وظریفترین آنها دریچه های قلبی،کبد، ریه، غده تیروئید وغیره می باشند.

بزرگترین این مقامتها از پوست بدن شروع و سپس سلسله مویرگها می باشد که در مقابل جریان برق با سوختگی ناگواری مواجه می شود.

این سوختگی ها عمیق بوده و مداوای آن چنانچه زیاد باشند بسیار سخت و در بعضی مواقع غیر قابل علاج می باشند بخصوص که اگر سوختگی در برق گرفتگی با ولتاژ زیاد اتفاق افتاده باشد و زخم های ایجاد گردیده عمقی تر بوده که همیشه با دردهای زیاد و عفونت های سختی همراه خواهند بود.

آشنائی با ساختمان بدن انسان و مقاومتهای داخلی آن بسیار مهم می باشند زیرا در هنگام عبور جریان برق از بدن انسان این مقاومتها در مقابل ولتاژ برقرار شده در نسوج بدن امپدانسی را تشکیل می دهند که بوسیله آن می توان جریان را محاسبه نمود.

این مقاومتها نسبت به ساختمان نسوج بدن مختلف می باشند و جهت طریقه عبور برق نیز متفاوت است.

معمولا حداکثر جریان متناوب را که هیچگونه تخریبی در بدن انسان ایجاد نکند ۳۰MAدر مدت۲۰ ثانیه اعلام نموده اند. برق گرفتگی در ولتاژهای بالا غیر قابل علاج می باشد زیرا که قوس های الکتریکی درجه حرارتی بیش از۲۰۰۰ درجه تولید می کنند که در اثر آن تمام عضلات و ماهیچه ها و استخوانها را سوزانده و از بین می برد و به خاطر این هرگز نباید به سیمهای هوایی نزدیک شد زیرا که فشار و اختلاف سطح این وسایل به قدری زیاد است که می توانند از فاصله دوری قوس الکتریکی را از طریق هوا ایجاد بنماید و خطرات ناگواری را برای انسان و حیوان همراه بیاورند که باعث مرگ حتمی خواهند شد.

خطرات برق گرفتگی و مرگ و میر در وسائل نامبرده بعلت فرسودگی ایزولاسیون و تماس مستقیم با کابل برق چنانچه ارت نشده باشند بسیار زیاد وگاهی حتمی می باشد.

۱- کلیه لوله کشی های آب و کلیه فلزات در ساختمان که غافلگیرترین و
بالا ترین خطرات را در بر دارند.

۲- پمپ های آب برای مصارف خانگی، استخرها، پارکها و نیز در کشاورزی و غیره

۳-کلیه چراغ و پایه چراغ های پارکها، چراغ های استخر، چراغهای حیاط و محوطه پارکها، پایه چراغهای روشنائی در شهرها، وسایل فلزی از قبیل پل و نرده و غیره در معابر عمومی.

۴- کلیه کولرهای آبی و کولرهای گازی

۵- کوره ها و ماشین های برقی برای پخت نان و غیره که با رطوبت همراه می باشند.

۶- چرخ و فلک ها و کلیه وسایل تفریحی در پارکها

۷- سماور و پلوپز برقی، بخاری برقی ماشین رختشوئی و ظرفشوئی و سایر لوازم فلزی آشپزخانه

۸- وان و دوش در حمام در و پنجره و سایر وسایل فلزی در حمام سیم کشی و کابل کشی پریزهای منازل و کارخانجات

۹- کلیه ماشین آلات کارخانجات و وسایل دیگر الکتریکی

۱۰- کلیه دستگاه های بیمارستان و اطاق عمل و دستگاه های دندان پزشکی

بدین منظور استانداردهای بین المللی ارتباطات آنها را با ارت کامل اجباری نموده است.

عبور جریان برق از بدن انسان و هر جانور زنده اثرات ناگواری به همراه دارد در زمان عبور برق، ماهیچه های بدن عکس العملهای مختلفی نشان می دهند که دستور آن از مرکز اعصاب یعنی مغز صادر می گردد رابطه اعصاب با مراکز اعصاب و ضربان قلب توسط الکترونهای موجود در بدن انجام می گیرد هنگام عبور جریان برق از بدن انسانی که دچار برق گرفتگی شده است ماهیچه های بدن عکس العمل هایی را بوجود می آورند و مفصل ها حالت تعادل خود را از دست داده که منجر به پرت شدن شخص از منطقه برق گرفتگی می شود. که نتیجه آن طبق فرمان مغز جهت رهایی از مدار الکتریسیته می باشد ولی اثرات برق گرفتگی اگر چه زمان آن هم خیلی کوتاه باشد بسیار زیاد و ناگوار است در بعضی از ممالک بر این باورند هنگامی که شخصی را برق گرفت و پرت کرد شخص مزبور فوت کرده است در صورتیکه این امر صحیح نیست زیرا که برق کسی را پرت نمی کند بلکه عکس العملی است که ماهیچه های بدن در مقابل رهایی از جریان برق نشان می دهند و شخص مزبور هنوز زنده است و احتیاج به کمک دیگران دارد.

مرگ واقعی موقعی است که سلول های مغزی از کار افتاده باشند ولی تا زمانی که اکسیژن باندازه کافی به مغز می رسد انسان زنده است.

قلب می تواند چند دقیقه ای از کار باز بماند سیستم کار قلب و آسیبهای بدن را می توان به طور خلاصه از این طریق توضیح داد:

کلیه نسوج و مایعات بدن هادی الکتریسیته می باشند و چنانچه قسمتی از بدن ویا هنگام شنا در استخر کل بدن و یا در جاها مرطوب مقداری از بدن در مدار الکتریکی قرار بگیرد مقداری گرما نسبت به نسوج در بدن ایجاد می شود و طبق خصوصیات مختلف فیزیکی نسوج آسیب های گوناگونی را بوجود می آورد مثلا در پوست کمتر ولی در اندامهای داخل بدن آسیبهای شدیدتری را همراه دارد.

هنگام عبور جریان برق از بدن انسان بخصوص قلب و دریچه های قلب خون لخته شده و چربی های خون در وحله اول نرم و بعد سخت می شوند و ماهیچه های خود قلب نیز جراحات خونریزی و گرفتگی ماهیچه های قلبی ویا فلجی را پیدا می کنند در این هنگام قلب نمی تواند با جراحاتی که دارد خون لخته شده موجود را در رگها به جریان بیاندازد و مانند پمپی بحالت قبلی خود ادامه دهد و بکار بیافتد. در اثر گرما و اثرات فیزیکی در بدن که بعلت عبور جریان برق ایجاد گردیده است خون یونیزه شده و اکسیژن گلبولهای قرمز که آهن در بر دارند بوسیله تغییر ظرفیت آهن تبادل اکسیژن در بدن انجام می دهند به گاز کربونیک و منو اکسید کربن تبدیل می گردند و در ریه و خون جمع می شوند و ایجاد خفگی می کنند. ضربان قلب را غده تیروئید که مهمترین غدد بدن است و در زیر گلو قرار دارد تنظیم می کند.

هنگام برق گرفتگی غده تیروئید که تحت مدار جریان برق قرار گرفته است طبق فرمان مغز تیروکسین زیادی را به داخل خون وارد می کنند زیرا درخواست مغز کمبود اکسیژن در حالت برق گرفتگی می باشد و فرمان صادر شده برای این است که قلب خون بیشتری را در ریه به جریان بیاندازد ولی قلب بعلت فلج شدن ماهیچه ها و بخصوص دریچه های قلب نمی تواند بکار خود ادامه بدهد و بحالت لرزش در می آید چنانچه فرد دیگری بخواهد ضربان قلب مجروح را گوش بکند هیچ صدائی را نمی شنوند ولی باید بداند که این مجروح هنوز زنده است و اجتیاج به کمک دارد و باید با کمکهای اولیه مجروح را از مرگ حتمی نجات بدهد.

اصول کار و ضربان قلب توسط گره سینوسی که برخورد دو عصب می باشد انجام می گیرد که این اولین الکترون را پرتاب و توسط گروه دوم بنامABکنترل و تنظیم می شود. گره سینوسی اول ممکن است سیصد الکترون در دقیقه ارسال نماید ولی زمانی که انسان در حال استراحت و خواب می باشد گره دوم تعداد شصت عدد آنرا جدا نموده و فرمان به اجرای ضربان قلب می دهد و در مواقع هیجان و اضطراب ممکن است ضربان قلب به تعداد ۱۲۰ و بالاتر هم برسد ضربان قلب هنگام برق گرفتگی همانطوری که بیان گردید از نظم و ترتیب حالت طبیعی خود خارج می گردد که با وجود تیروکسین زیاد در خون دریچه های قلب نیز که تحت فشار مدار الکتریکی قرار گرفته و فلج شده اند نمی توانند باز و بسته بشوند. به طوریکه می توان اثرات برق گرفتگی و آسیبهای ناشی از آن را بر روی بافتهای بدن به ولتاژ، نوع جریان (مستقیم یا متناوب) که آسیبهای حاصله در برقهای متناوب شایعتر و شدیدتر، مسیر جریان، مدت زمان عبور جریان از بدن مربوط دانست.

طبق آزمایشات انجام گرفته مقدار جریان عبوری از بدن انسان تا رها کردن سیم برق و قطع جریان به چهاربخش تقسیم شده است.

۱- کمتر از ۰.۵ میلی آمپر : بدن انسان در این قسمت احساس عبور جریان برق را نمی کند.

۲- بین ۲۰۰ تا ۰.۵ میلی آمپر به مدت کمتر از ۲ میلی ثانیه و بین ۱۰ تا ۰.۵ میلی آمپر برای بیشتر از ۲ میلی ثانیه: خطرات و جراحات برق گرفتگی در این قسمت وقوع نمی گیرد ولی با دردهای زیاد در ماهیچه ها و انگشتان و یا مفصلها توام است.

۳- بیشتر از ۲۰۰ میلی آمپر:  خطرات و لرزش های قلبی در این قسمت اتفاق می افتد ولی تا زمان کوتاهی در حدود چند ثانیه با دردهای شدیدی در روی بازوان و پاها و ماهیچه های شانه و اضافه شدن فشار خون و تنگی نفس و تغییر ضربان قلب با احساس بی هوشی توام خواهد بود.

خطرات و لرزشهای قلبی در این قسمت قطعی است سوزشهای داخلی قلبی و جراحات قلبی بسیار زیاد و از کار افتادن قلب نیز قطعی می باشد گرفتگی ماهیچه ها و دردهای بسیار شدید نیز به همراه دارد.

در این قسمت مرگ انسان حتمی می باشد زیرا که سوختگیهای داخلی بدن بسیار زیاد می باشد.

سیستم ارت و اجباری نمودن آن در ساختمان بخاطر جلوگیری از برق گرفتگی

سیستم ارت یکی از مهمترین وسایلی است که وجود آن برای انتقال انرژی الکتریسیته بخاطر جلوگیری از خطرات برق گرفتگی و حفظ جان انسان و خطرات آتش سوزی و ازدیاد ولتاژ در مسیر توزیع کننده و بخصوص برای شبکه مصرف کننده بسیار ضروری و حائز اهمیت بوده و خواهد بود و لزوم آن جزو واجبات و قوانین اولیه الکتریسیته بین المللی می باشد. وجود جریان برق را نمی توان فقط با روشن نمودن چراغ ویا دستگاهی مورد قبول قرارداد و به وجود آن قناعت کرد زیرا در کلیه قطعات فلزی ساختمان و یا سایر نقاط امکان وجود داشتن برق می باشد که همیشه با خطرات زیاد همراه است.

هنگام انشعابات مشترکین می بایستی با آماده نمودن ارت توسط کندن چاهی سیستم انشعابات ساختمان را آماده و کلیه وسایل فلزی از قبیل ماشین رخت شویی، سماور برقی، پلوپز برقی، وان حام، لوله های آب، نرده و درهای فلزی و غیره خود را ارت نمود و نقطه مرکز ارت را با برقراری شیشه ای آماده به اتصال کابل نول توزیع نمود.

در این هنگام توزیع کننده می بایستی قبل از برقرار نمودن جریان به شبکه مشترکین اختلاف پتانسیل کابل نول خود و سیستم ارت مشترکین را بسنجد و چنانچه تفاوت مقاومت اهمی نول شبکه و ارت مشترکین بیش از ۲ اهم و اختلاف پتانسیل بیش از ۳ ولت نبود می تواند کابل نول خود را به نقطه ارت مشترکین که قبلا توسط شیشه ای آماده شده است متصل و جریان را برقرار بنماید برای هر ساختمان و هر مجتمع مسکونی که دارای ارت جداگانه می باشند کابل نول برق شهر فقط یک مرتبه باید بوسیله شیشه با سیستم ارت متصل شود.

نصب رله های حفاظتی

با نصب رله های مکانیکی و یا الکترونیکی که بنام

Residual current circuit Breaker(RCCB)

رله کنترل نشتی نامیده می شوند می توان مقداری از خطرات برق گرفتگی جلوگیری نمود در صورتیکه سیستم ارت در ساختمان باز هم وجود دارد این رله ها دارای یک ترانسفورماتور جریان بسیار حساسی هستند و قادرند اختلاف جریان نشتی بسیار کمی را سنجیده و به فلزی که هنگام وصل شارژ می شود فرمان قطع را صادر نمایند.

بعلت حساسیت زیاد و نواقص آن نمی توان بدون تغییراتی در سیم کشی ساختمان و مجتمع های مسکونی مورد کاربرد این نوع رله ها فقط به جریانی که احتمالا از بدن انسان و یا نواقصی در ایزولاسیون نسبت به زمین برقرار گردیده است بستگی دارد و نباید فراموش کرد که اگر بدن انسان مابین فاز و نول که احتمال اتفاق افتادن آن نیز می باشد قرار بگیرد این نوع رله ها جریان برق را قطع نمی کنند و خطرات مرگ حتمی است مگر در مواقعی که جریانی هم از بدن به زمین برقرار گردیده باشد و بخاطر همین موضوع به آنها

Eartli Leakage-protective Relay

هم می گویند.

چنانچه این نوع رله ها برای کل مدار نصب شده باشند احتمال قطعی های بی مورد بعلت ایزوله نبودن سیم کشی ناقص زیاد است

۱-نکته جالب اینکه در این موارد اغلب هیچ گونه آثار این از صدمات بافتی دیده نمی شود .

۲-مرگ با ولتاژ ۱۲ ولت نیز دیده شده است.

۳-مقاومت آن حدود ۱۰۰ اهم می باشد

۴-در مورد مرگهای ناشی از فیبریلاسیون بطنی به علل دیگر نیز این حالت دیده می شود.

۵-با وجود این تشخیص شواهد عبور جریان باعث تفویض این ادعا می گردد که جریان عبوری کشنده بوده است.

برای مشاهده مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید.

ما را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام و آپارات دنبال کنید

لطفا رضایت خود را از نوشته بالا با رای دادن به ستاره های پایین مشخص نمایید: