یادگیری فعال چیست؟
یادگیری فعال چیست؟
یادگیری فعال چیست؟
به طور خلاصه، یادگیری فعال آن نوع یادگیری است که دانش آموز خود در تولید مفهوم مشارکت دارد. در مقابل، یادگیری انفعالی قرار دادن دانش آموز در مقابل مفاهیم آماده و از پیش تولید شده ای است که انتظار می رود آنها را حفظ کند. در یادگیری فعال موضوع مهم آموختن مطالب همراه با درک و فهم آن هاست. این نوع آموختن، تنها از راه درگیر شدن مستقیم با مسئله و کسب تجربه های دست اول حاصل می شود اما در یادگیری انفعالی، تأکید بر خواندن مطالب و حفظ کردن آنهاست.
به تعبیر پائولوفوره، یادگیری انفعالی، یادگیری به مدل «بانکی» است. دانش آموز طی یک ثلث، به تدریج مطالب را در ذهن خود ذخیره می کند و همان ها را در امتحان پس می دهد؛ بنابراین، بهترین نمره به کسی داده می شود که امانت های سپرده شده به صندوق حافظه را به طور کامل بدون نقصان پس بدهد!
در یادگیری انفعالی، معلم یاددهنده ی مطالب و مفاهیم است، در نتیجه، بیشتر به روش سخنرانی متوسل می شود. چنین معلمانی می کوشند مطالب را به حد افراط صحیح، کامل، با جزئیات مفصل و ذکر انواع مثال ها ارائه دهند. در حالی که در شیوه ی یادگیری فعال- یاددهی- یادگیری، معلم بیش از آن که یاددهنده ی مطلب باشد، راهنمای یادگیری است و بیش از آن که پاسخ دهنده ی پرسش باشد، ایجاد کننده ی پرسش است. در شیوه ی انفعالی یادگیری، تبدیل کتاب درسی به جزوه ی پرسش و پاسخ، امری عادی و رایج است. معمولا˝ در دوره ی عمومی، پیش از امتحان جزوه ای به دانش آموان داده می شود که بالای آن نوشته شده است: «دانش آموزان عزیز، پاسخ پرسش های زیر را به کمک والدین خود بیابید و به دقت یاد بگیرید.»
در این زمینه، کتاب های متعدد کمک آموزشی هم به معلمان سنت گرا یاری می رسانند. در حالی که معلمان واقعی از هرگونه اقدامی که به کلیشه ای شدن پرسش ها و پاسخ ها بینجامد، پرهیز می کنند.
در یادگیری فعال، تکلیف شب عبارت است از فعالیت هایی مانند: «جمع آوری اطلاعات» ، «بپرسید و به هم کلاسان خود بگویید»، «بسازید»، «آزمایش کنید» و … که دانش آموزان باید در خارج از کلاس انجام دهند. فعالیت هایی که در کتاب های علوم دوره ی ابتدایی و راهنمایی آمده، برای این کار بسیار مناسب است. در صورتی که در شیوه ی یادگیری سنتی، بیشتر از تکالیفی مانند رونویسی استفاده می شود.
در روش فعال یاددهی- یادگیری، به ارزش یابی فعالیت های دانش آموزان در کلاس درس، بسیار توجه می شود. در این نوع ارزش یابی، ارزش یابی مهارت و نگرش ها به اندازه ی ارزش یابی از دانستی ها اهمیت دارد؛ در حالی که در روش انفعالی، امتحان پایان ثلث بخش اصلی ارزش یابی است و در آن، تنها بر ارزش یابی از دانسته ها تأکید می شود.
|
مقایسه ی روش های یاددهی(سنتی) و یادگیری (روش نوین و فعال) |
|
| روش سنتی (انفعالی و غیر فعال) | روش نوین آموزش (فعال) |
| ۱- دانش آموزان مفاهیم، تجربه ها و قوانین را می خوانند، حفظ می کنند و می کوشند که به خاط بسپرند. | ۱- دانش آموزان، ضمن انجام دادن فعالیت ها یا کسب تجربه، در تولید مفاهیم شرکت دارند و نتایج هر تجربه را به طور مستقیم به دست می آورند. |
| ۲- دانش آموزان مطالب مختلف را در ذهن خود نگه می دارند و هنگام پرسش و پاسخ، مطالب حفظ شده را بازگو می کنند؛ به عبارت دیگر، در این روش (مدل بانکی)، دانش آموز هر چه را به امانت به ذهن خود سپرده است هنگام آزمون، پی می دهد. | ۲- دانش آموزان با افراد گروه خود به بحث و گفت وگو می پردازند و افراد گروه با هم کار می کنند. گروه ها هنگام گزارش دادن به جمع، نظرات خود را با گروه های دیگر مقایسه می کنند و بسیاری مطالب را از یک دیگر می آموزند. معلم در حین ارائه شدن گزارش ها و پرسش و پاسخ، در صورت لزوم دانش آموزان را راهنمایی می کند و اگر اشتباهی رخ داده باشد، آن را تصحیح می کند و به فراگیری دانش آموزان یاری می رساند. |
| ۳- معلم اغلب با روش سخنرانی درس می دهد و کوشش می کند همه ی جزئیات را مطرح کند و به آنها پاسخ دهد. او در صورت لزوم، شکل می کشد، تمرین می دهد و خود به حل تمرین ها کمک می کند و با مثال های متعدد، مفاهیم را توجیه می کند، به عبارت دیگر ، نقش حل المسائل را برای دانش آموزان ایفا می کند. | ۳- معلم راهنمای یادگیری است و به جای پاسخ گویی مستقیم به پرسش دانش آموزان، می کوشد با طرح پرسش های متعدد، دانش آموزان را به طرف پاسخ صحیح هدایت کند و به جای آن که مشکل دانش آموز را حل کند، سعی دارد مسئله طرح کند و دانش آموز را به اندیشیدن عادت دهد. |
| ۴- اغلب معلمان جزوه می گویند، مطالب کتاب را خلاصه می کنند و دانش آموزان را به سمت کتاب های حل المسائل سوق می دهند. بدین ترتیب، دانش آموزان بدون فهمیدن صورت مسئله، پاسخ آن را از کتاب رونویسی می کنند. | ۴- معلم به دانش آموزان پاسخ کلیشه ای نمی دهد و از روش پرسش و پاسخ سنتی دوری می کند. او پرسش ها را به طریقی مطرح می کند که در کلاس قابل بحث باشد؛ به عبارت دیگر، پرسش فقط دارای یک پاسخ نباشد تا فرصت گفت وگو برای همه ی دانش آموزان فراهم آید. |
| ۵- معلم به کلاس تکلیف می دهد یا از دانش آموزان می خواهد موضوعی را رونویسی کنند یا خود به تجربه دست می زند و دانش آموزان در این فرایند تماشاچی هستند. | ۵- معلم هر دانش آموز را تشویق می کند که درباره ی موضوعی انتخابی، از دیگران بپرسد، کمک بگیرد، اطلاعات دریافتی را جمع آوری کند و پس از بحث در گروه، نتایج را به جمع گزارش دهد. هم چنین، برای نظریه های خود وسایلی بسازد و خود تجربه کند و نتیجه ی آزمایش را گزارش دهد. |
| ۶- در روش سنتی (انفعالی)، معلم نظم کلاس و حضور و غیاب دانش آموزان را کنترل می کند. او خود تدریس می کند، جزوه می گوید، تمرین تهیه می کند و ارائه می دهد، پرسش می کند و گاهی، پاسخ پرسش ها را می دهد، تمرین ها را حل می کند و رفع مشکل می کند. در حقیقت، معلم در صحنه ی آموزش کاملا˝ فعال است و دانش آموزان ساکت نشسته اند و ظاهرا˝ گوش می کنند، جزوه می نویسند و گاهی پرسش مطرح می کنند و اگر از آننها سؤال شود، به آن پاسخ می دهند. | ۶- دانش آموزان به مطالعه کردن تشویق می شوند و در مورد نتایج مطالعات خود با اعضای گروه بحث می کنند. کنترل حضور و غیاب دانش آموزان به عهده ی سرگروه است. هنگام بحث در گروه، رعایت نوبت و نظم و ترتیب به عهده ی گروه است. معلم بر فعالیت های گروه نظارت دارد و در صورت لزوم با طرح پرسش هایی، دانش آموزان را به طرف پاسخ صحیح هدایت می کند؛ به عبارت دیگر، در این روش دانش آموزان در صحنه ی آموزش فعالیت می کنند و معلم، راهنما و ناظر فعالیت های آنهاست. |
| ۷- در این روش، هدف یاددادن و تکیه کردن بر محفوظات و کسب دانستنی های ضروری و غیرضروری محصول روش سنتی، تربیت «مهندس» و «دکتر» برای تصدی مشاغل در جامعه است. | ۷- در روش فعال، هدف یادگیری است؛ به طوری که دانش آموز به یادگیرنده ای مادام العمر تبدیل می شود. در این روش، هدف های آموزش شامل موارد زیر است: الف- دانستنی های ضروری (دانش پایه) که شامل چهار قسمت اساسی علوم فیزیکی، علوم زمین، علوم زیست و علوم بهداشت است. ب- کسب مهارت های ضروری، هم چون: مشاهده، اندازه گیری، پیش بینی، استنباط، برقراری ارتباط، … و طراحی تحقیق. با فراگیری این مهارت ها، دانش آموز می تواند بر دانش پایه ی خود بیفزاید و مشکلات خود راحل کند. پ- کسب نگرش هایی چون کنجکاوی، میل به یادگیری، کار دسته جمعی، حفظ محیط زیست و غیره؛ به عبارت دیگر، هدف اساسی این روش، تربیت انسانی علاقه مند به زندگی و حافظ محیط زیست است. بدین طریق، انسانی توانا و مسئول در حل مسائل زندگی خود و مسائل جامعه تربیت می شود. او می تواند طبیعت خود را مشاهده کند، نکته ها را از طبیعت دریافت کند و حافظ روش های متعالی انسانی باشد. |
برای مشاهده مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید.
ما را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام و آپارات دنبال کنید
لطفا رضایت خود را از نوشته بالا با رای دادن به ستاره های پایین مشخص نمایید:
مطالب زیر را حتما بخوانید:
چنانچه دیدگاهی توهین آمیز باشد و متوجه اشخاص مدیر، نویسندگان و سایر کاربران باشد تایید نخواهد شد. چنانچه دیدگاه شما جنبه ی تبلیغاتی داشته باشد تایید نخواهد شد. چنانچه از لینک سایر وبسایت ها و یا وبسایت خود در دیدگاه استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد. چنانچه در دیدگاه خود از شماره تماس، ایمیل و آیدی تلگرام استفاده کرده باشید تایید نخواهد شد. چنانچه دیدگاهی بی ارتباط با موضوع آموزش مطرح شود تایید نخواهد شد.