پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان

پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان

پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان

دوره نوجوانى از مهم ترین و حساس ترین دوره هاى زندگى انسان به شمار مى رود; زیرا در این دوره نوجوان به دنبال یافتن هویت خویش، در مسیر شکل دادن به شخصیتى متکى به خود گام برمى دارد. سؤالات متعددى نیز در ذهن نوجوان نقش مى بندد که چنانچه نتواند پاسخى مناسب براى آن ها بیابد، چه بسا ممکن است شخصیتى متزلزل و احیاناً دوگانه پیدا کند. بنابراین، شناخت جنبه هاى مهم جسمانى، روانى، اجتماعى، عقلانى و اخلاقى نوجوانان این توانایى را به نوجوان و اطرافیان او مى دهد تا شیوه صحیح برخورد با تغییرات جسمى ـ روانى به وجود آمده را بدانند و تا حدى از بروز ناسازگارى هاى خاص این دوران جلوگیرى نمایند. این مقاله، نیم نگاهى به جنبه هاى مهم شخصیت نوجوانان انداخته است.

پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان

نوجوان با ایجاد پیوندهای مثبت و مستحکم با خانواده، نظارت‌های والدین در رفتار فرزندان و روابط آنان با همسالانشان و تعیین قوانین ثابت و شفاف رفتاری و گفتاری در خانواده، ایفای نقش فعال از سوی والدین در زندگی فرزندان، داشتن عملکرد موفق تحصیلی و اجتماعی، پایبندی به باورهای مذهبی و پذیرفتن هنجارهای جامعه در مورد مصرف مواد، در مقابل گرایش به مصرف مواد محافظت می‌شوند. در این مرحله نوجوان دچار تغییرات جسمی، احساسی و شخصیتی می شود و برای اثبات هویت خود ممکن است در مقابل هنجارهای پذیرفته شده جامعه و قوانین تبیین شده توسط والدین عصیان کند.

در اوایل دوره نوجوانی بیشترین احتمال مواجهه شدن با مواد وجود دارد. چالش‌هایی که نوجوان با آن مواجه می‌شود تنها به تغییرات فیزیولوژیک و شخصیتی وی محدود نمی شود. مشکلات تحصیلی، فعالیت‌های اجتماعی، دسترسی بیشتر به مواد و نیاز به پذیرفته شدن از طرف دوستان و همسالان نوجوان را به رفتارهایی مانند سیگار کشیدن یا سوء مصرف مواد دیگر سوق می دهد.

پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوان با نظام آموزشی اسلامی، خانوادگی و اجتماعی سر و کار دارد: تحقیقات نشان داده است که آن دسته از برنامه های پیشگیری که در کاهش عوامل خطر و تقویت عوامل محافظت کننده تاکید داشته‌اند، موفق‌تر بوده‌اند.

عوامل محافظت کننده پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوان: نوجوان با ایجاد پیوندهای مثبت و مستحکم با خانواده، نظارت‌های والدین در رفتار فرزندان و روابط آنان با همسالانشان و تعیین قوانین ثابت و شفاف رفتاری و گفتاری در خانوده، ایفای نقش فعال از سوی والدین در زندگی فرزندان، داشتن عملکرد موفق تحصیلی و اجتماعی، پایبندی به باورهای مذهبی و پذیرفتن هنجارهای جامعه در مورد مصرف مواد، در مقابل گرایش به مصرف مواد محافظت می شوند.

علل گرایش جوانان و نوجوانان به سوء مصرف مواد اعتیاد آور ( ویژه نوجوانان و جوانان )

تا به حال به این مسئله فکر کردین که چه طور یک نفر به مواد مخدر معتاد میشه ؟ آیا به نتیجه خاصی هم رسیدین یا نه ؟

در اینجا علل مختلف گرایش جوانها را به مواد اعتیاد آور بررسی می کنیم .بسیاری از جوانها و حتی پدر و مادر ها فکر می کنن که دلیل اعتیاد فرد ، اصرار دوستان بوده است . در حالی که این تنها انگیزه سوء مصرف مواد در جوانان نیست .

اگر بخواهیم انگیزه های مصرف مواد مخدر جوانها را بشناسیم ، فهرست بلند بالایی میشه ، نگاه کنین : کنجکاوی ، کسب لذت ، تسکین درد ، فراموش کردن مشکلات ، شوخی و خنده ، هیجان طلبی یا میل به خطر کردن ، احساس بزرگ شدن ، پیوستن به گروهی خاص و …این علل با وجود این که چندان مهم به نظر نمی رسند ، باعث اعتیاد میلیونها انسان شده اند . بیشترین علت اعتیاد جوان در ایران دو عامل کنجکاوی و کسب لذت است .

امروزه متخصصین ، یک عامل را زمینه ساز اعتیاد نمی دانند و معتقدند عوامل مختلف دست به دست هم میدن و فرد را معتاد می کنن . این عوامل تشکیل شدن از عوامل فردی ( عوامل روانی ، زیستی و بیولوژیک )‌ ، عوامل خانوادگی و عوامل اجتماعی . هرکدام از این سه عامل به تنهایی نیز قادرند تا موجب گرایش فرد به اعتیاد شوند .

یکی از مهمترین عوامل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد اعتیاد آور کنجکاوی و هیجان طلبی است عوامل فردی فشارهای عصبی و بیماریهای روحی : کسانی که دائماً در معرض فشارهای عصبی و محیطی قرار دارن ، بیشتر از دیگران در معرض خطر گرایش به اعتیاد هستن .

موقعیت هایی همانند کنکور ، از دست دادن نزدیکان ، شکستهای عاطفی ، مالی ، شغلی ، تحصیلی ، انتخاب همسر و … ممکن است در زندگی هر جوانی پیش آید و اگر شما راه صحیح مقابله با آن ها را ندانید ، امکان دارد برای دستیابی به تسکین و آرامش مقطعی ، به مواد اعتیاد آور روی آورید . از آن جایی که امروزه رابطه بین بیماریهای روانی و اعتیاد به اثبات رسیده ، خیلی خوب است که جوانها به جای راه حلهای مقطعی و نادرست ( توسل به مواد اعتیاد آور و … ) به فکر یافتن راه حلهای مناسب برای رفع مشکلات خود باشند . سن بحرانی : سنین شانزده تا بیست و چهار سال ، سنین پر خطری برای جوانان محسوب میشن .

شخصیت های خاص : بعضی از افراد با خصوصیات شخصیتی خاص خودشان ، بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار می گیرن . به طور مثال کسی که به خاطر خجالت و رودربایستی ، توان نه گفتن به دوستش را نداره ، ممکنه با هر تعارف ساده به مصرف مواد آلوده بشه . ممکنه یک نفر در نتیجه کمبود اعتماد به نفس سراغ مواد بره و یا برعکس اعتماد به نفس بالایی داشته باشه و فکر کنه که با مصرف مواد به هیچ وجه معتاد نمیشه . حالا فردی را تصور کنین که دائماً تو خودشه و با کسی حرف نمی زنه .

این فرد بدنبال مصرف مواد ، اخلاقش عوض میشه و فکر میکنه می تونه مشکل رفتاری خودش را تا آخر عمر با مصرف مواد بر طرف کنه ، در صورتی که اعتیاد به مرور زمان مشکلات او را چندین و چند برابر خواهد کرد . جوانی که دائماً نظرش عوض میشه و در تصمیم گیری ضعیفه ، در آن لحظه خاص که باید برای یک عمر زندگیش تصمیم بگیره ، اشتباه می کنه و همه چیز خراب می شه .

مشکلات جسمانی : بعضی ها برای تسکین درد از مواد مخدر استفاده می کنن ، در صورتی که پزشکان با بهره گیری از داروهای مسکن میتونن طوری درد رو کنترل کنن که فرد به آن داروها وابسته نشه .

عدم آگاهی از خطرات مصرف مواد مخدر : گروهی دائماُ در حال تبلیغ برای مواد مخدر هستن ، برای این که یا رفتار خودشون رو توجیه کنن و یا مواد شون رو بفروش برسنون . ولی اگر جوانها از خطرات و عوارض مصرف مواد واقعاً اطلاع درستی داشته باشن ، محاله که هر گونه ماده اعتیاد آوری را مصرف کنن .

نگرش مثبت به مواد مخدر : مجموع اطلاعات غلط و باورهای نادرست ، موجب میشه که فرد ، نگرش و دیدگاه مثبتی نسبت به مصرف مواد مخدر پیدا کنه و زشتی مصرف برایش از بین بره . اینکه ببینیم اطلاعات درست را از کجا بگیریم و از کی بشنویم ، اهمیت زیادی داره .

مشاغل خاص : بعضی از مشاغل خاص که فعالیت جسمی سنگین و تغییر ساعتهای خواب و بیداری را به دنبال دارن ، فرد را مستعد ابتلا به اعتیاد می کنن .کسانی که این مشاغل رو دارن ، باید بیشتر مراقب خودشان باشند . « اضطراب ، افسردگی شدید ، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی ، زمینه ساز بروز اعتیاد هستند » عوامل خانوادگی ممکنه ، همه خانواده ها ، در همه زمینه ها ، کاملاً موفق نباشن . ساختار خانواده ها همیشه یکسان نیست .

بعضی از خانواده ها ، بی سرپرست و یا تک سرپرست هستن . این چنین خانواده ها یی ، معمولاً با مشکلاتی مواجه می شوند . مشکلات و دشواریهای خانوادگی ، در شرایط دیگری نیز پیش می آید . مثلاً وقتی که در بین افراد خانواده ، فردی معتاد است ، تعداد اعضاء خانواده زیاد هستن و یا روابط خانوادگی متشنج است . اگر چه همه این عوامل ، مشکل آفرین هستن ، اما باید بدانی که برای هر مشکلی ، یک راه حل درست و منطقی وجود دارد .

استفاده از مواد اعتیاد آور ، قطعاً راه حل رفع این مشکلات نیست و بر این دشواری ها خواهد افزود . چنانچه تو با یکی از این مشکلات مواجه هستی ، به چگونگی رفع آن ها فکر کن ، با مشاور مدرسه یا یک بزرگتر مورد اعتماد ، مشورت کن . مطمئناً راه حل مناسبی برای حل مشکلات خودت پیدا میکنی .

««‌‌ اعتیاد راه حل رفع مشکلات نیست »» « در خانواده های پرتنش روابط عاطفی بین اعضاء کاهش می یابد و احتمال گرایش آنان به اعمال بزه کارانه و مواد اعتیاد آور بسیار بیشتر است »

عوامل اجتماعی در دسترس بودن مواد مخدر : یکی از عوامل اعتیاد در میان جوانان در دسترس بودن مواد است .

باورها و آداب نادرست فرهنگی : در بعضی مناطق کشورمان مصرف مواد را کار ناپسندی نمی دونن ، این موضوع خطر بزرگی محسوب می شه . چقدر خوبه که این باورها را تغییر دهیم .

پیشنهادات :

چند توصیه به والدین برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر در فرزندان:

پدر و مادر عزیز ،برای پیشگیری از اعتیاد فرزندان خود به نکات ساده اما کلیدی زیر عمل نمایید و مطمئن باشید که میزان موفقیت شما در این امر افزایش چشم گیری خواهد یافت.

• درباره مواد اعتیاد آور اطلاعات کافی کسب کنیدشما به عنوان پدر و مادر باید انواع مواد اعتیاد آور ، نحوه مصرف آن ها ، علل و عوامل موثر در شروع اعتیاد و خطرات ، عوارض و علائم مصرف مواد مخدر را بشناسید.
• مواد اعتیاد آور شامل همه ترکیباتی است که باعث تغییر کارکرد مغز انسان به صورت هیجان ، افسردگی ، رفتار نابهنجار ، عصبانیت و یا اختلال در قضاوت و شعور شود.
• والدین در پیشگیری از اعتیاد فرزندان خود نقشی اساسی دارند . شما می توانید مهارتهای تربیتی خود را بازنگری کنید تا فرزندانی با اعتماد به نفس بالا تربیت کنید و به آنها مهارتهای زندگی را بیاموزید . ( توانایی نه گفتن ، مهارت تصمیم گیری ، مهارت حل مشکل ، مهارت دوست یابی و … ) .
• مهارتهای تربیتی خود را افزایش دهید.
• با فرزندان خود صحبت کنید.

برای مشاهده مطالب بیشتر اینجا کلیک کنید.

ما را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام، تلگرام و آپارات دنبال کنید